Dasar monetari merujuk kepada tindakan yang diambil oleh bank pusat atau pihak berkuasa monetari untuk mengawal jumlah wang dalam ekonomi dan menetapkan kadar faedah bagi mencapai kestabilan ekonomi. Bagi Bank Dunia, walaupun ia bukan bank pusat yang mengawal dasar monetari secara langsung, peranannya dalam membentuk dasar ekonomi global adalah penting melalui pengaruhnya terhadap institusi kewangan dan ekonomi di pelbagai negara.
Apakah Dasar Monetari?
Dasar monetari adalah alat yang digunakan oleh bank pusat untuk mengawal aliran wang dalam sesebuah ekonomi. Objektif utamanya adalah untuk mengekalkan kestabilan harga, menyokong pertumbuhan ekonomi yang mampan, dan mengurangkan kadar pengangguran. Terdapat dua jenis dasar monetari utama:
- Dasar Monetari Mengembang (Expansionary Monetary Policy)
Dasar ini digunakan untuk merangsang ekonomi semasa kelembapan atau kemelesetan. Bank pusat akan menurunkan kadar faedah dan meningkatkan bekalan wang. Langkah ini menjadikan pinjaman lebih murah dan meningkatkan pelaburan serta perbelanjaan pengguna, yang seterusnya menggalakkan pertumbuhan ekonomi. - Dasar Monetari Menguncup (Contractionary Monetary Policy)
Apabila inflasi menjadi ancaman, bank pusat akan menggunakan dasar monetari menguncup dengan menaikkan kadar faedah dan mengurangkan bekalan wang dalam ekonomi. Ini bertujuan untuk memperlahankan perbelanjaan dan pelaburan, mengurangkan tekanan inflasi.
Peranan Bank Dunia dalam Ekonomi Global
Walaupun Bank Dunia bukan pengendali dasar monetari secara langsung, ia memainkan peranan penting dalam ekonomi global dengan menyokong pembangunan ekonomi, menggalakkan pertumbuhan mampan, dan menangani kemiskinan di negara-negara sedang membangun. Bank Dunia membantu negara-negara ini dengan menyediakan pinjaman, bantuan teknikal, dan nasihat dasar bagi mengukuhkan ekonomi mereka. Dalam konteks dasar monetari, Bank Dunia bekerjasama dengan bank-bank pusat di seluruh dunia bagi menggalakkan kestabilan ekonomi global dan mencegah krisis kewangan.
Bank Dunia turut terlibat dalam memberikan nasihat kepada negara-negara yang menghadapi cabaran ekonomi dan kewangan, terutamanya dalam menguruskan inflasi, defisit perdagangan, dan ketidakseimbangan fiskal. Ia memberikan sokongan dalam membangunkan rangka kerja dasar monetari yang kukuh, terutama bagi negara-negara membangun yang mempunyai infrastruktur kewangan yang kurang stabil.
Dasar Monetari dan Peranan Bank Pusat
Bank pusat, seperti Federal Reserve di Amerika Syarikat, Bank of England di UK, dan Bank Negara Malaysia, bertanggungjawab untuk mengurus dasar monetari di negara masing-masing. Mereka menggunakan pelbagai alat dasar untuk mengawal kadar faedah dan bekalan wang, antaranya:
- Kadar Faedah (Interest Rates): Bank pusat mengawal kadar faedah yang dikenakan kepada bank-bank komersial. Perubahan kadar faedah ini mempengaruhi kos pinjaman dan simpanan, yang akhirnya memberi kesan kepada perbelanjaan dan pelaburan dalam ekonomi.
- Operasi Pasaran Terbuka (Open Market Operations): Bank pusat membeli atau menjual sekuriti kerajaan untuk mengawal bekalan wang dalam ekonomi.
- Keperluan Rizab (Reserve Requirements): Bank pusat juga menetapkan jumlah minimum rizab yang mesti disimpan oleh bank komersial. Ini bertujuan untuk memastikan kestabilan sistem perbankan.
Cabaran dan Risiko Dasar Monetari
Walaupun dasar monetari merupakan alat penting untuk menstabilkan ekonomi, ia mempunyai beberapa cabaran dan risiko:
- Inflasi dan Deflasi
Penggunaan dasar monetari yang tidak betul boleh membawa kepada inflasi yang tidak terkawal (apabila harga meningkat secara mendadak) atau deflasi (penurunan harga secara berterusan). Kedua-dua situasi ini boleh menjejaskan kestabilan ekonomi. - Ketidakpastian Ekonomi Global
Dalam ekonomi yang semakin global, tindakan bank pusat di negara-negara besar seperti Amerika Syarikat boleh memberikan kesan kepada ekonomi negara-negara lain. Contohnya, kenaikan kadar faedah oleh Federal Reserve boleh menyebabkan aliran modal keluar dari negara membangun, sekali gus menjejaskan kestabilan mata wang mereka. - Keberkesanan Terhad di Negara Sedang Membangun
Di negara-negara membangun, dasar monetari mungkin tidak seefektif di negara maju. Infrastruktur kewangan yang lemah, pasaran modal yang tidak matang, dan kekurangan akses kepada teknologi kewangan boleh menyukarkan pelaksanaan dasar monetari yang cekap.
Peranan Bank Dunia dalam Membantu Negara Membina Dasar Monetari yang Kukuh
Bank Dunia memainkan peranan dalam menyokong negara-negara membangun membina institusi kewangan yang lebih kukuh dan melaksanakan dasar monetari yang berkesan. Beberapa langkah utama yang dilakukan oleh Bank Dunia termasuk:
- Bantuan Teknikal dan Kapasiti Pembinaan: Bank Dunia menyediakan bantuan teknikal kepada bank pusat dan kementerian kewangan dalam membangunkan keupayaan mereka untuk melaksanakan dasar monetari yang berkesan.
- Pembiayaan dan Sokongan Kewangan: Bank Dunia juga memberikan sokongan kewangan untuk menstabilkan ekonomi negara-negara membangun yang menghadapi krisis kewangan.
- Nasihat Polisi: Bank Dunia menawarkan nasihat berdasarkan kajian dan penyelidikan mendalam mengenai bagaimana sesebuah negara boleh menstruktur semula dasar monetari dan fiskalnya untuk mencapai kestabilan ekonomi jangka panjang.
Kesimpulan
Dasar monetari merupakan komponen penting dalam pengurusan ekonomi sesebuah negara, dan walaupun Bank Dunia bukanlah pengendali dasar monetari, ia memainkan peranan penting dalam membantu negara-negara membangun mewujudkan dasar yang kukuh dan stabil. Melalui kerjasama dengan bank-bank pusat dan kerajaan di seluruh dunia, Bank Dunia terus memainkan peranan sebagai penyokong dalam pembangunan ekonomi global yang mampan dan adil.
